กรมโยธาธิการและผังเมือง ตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ.2545 จากการรวมกรมโยธาธิการและกรมการผังเมืองเข้าด้วยกันซึ่งเป็นผลจากการปฏิรูประบบราชการโดยบูรณาการงานที่เกี่ยวเนื่องกันของทั้งสองกรมเข้าด้วยกันและมุ่งหวังให้เกิดการพัฒนาเมืองที่สัมฤทธิ์ผลตามวัตถุประสงค์ของการผังเมืองอย่างแท้จริงอันจะนำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีของประชาชนอย่างยั่งยืน